داروی لاتانوپروست چشمی + مهم‌ترین تداخلات آن

• دسته بندی: اطلاعات دارویی/ دانستنی های پزشکی/

لاتانوپروست به عنوان یکی از پرکاربردترین داروها در خط مقدم مبارزه با بیماری خاموش گلوکوم (آب سیاه) و فشار بالای چشم قرار دارد. این ترکیب دارویی، که در دسته آنالوگ‌های پروستاگلاندین طبقه‌بندی می‌شود، با اثربخشی فوق‌العاده خود در کاهش فشار داخل چشمی (IOP)، نقشی حیاتی در پیشگیری از آسیب به عصب بینایی و حفظ گنجینه‌ی بینایی ایفا می‌کند. درک سازوکار دقیق این دارو، عوارض جانبی احتمالی و به خصوص تداخلات آن با سایر ترکیبات، برای هر فردی که از این قطره استفاده می‌کند یا در آستانه شروع درمان قرار دارد، امری ضروری است.

داروی لاتانوپروست چشمی + مهم‌ترین تداخلات آن

گلوکوم چیست و چرا فشار چشم اهمیت دارد؟

پیش از ورود به دنیای لاتانوپروست، لازم است کمی با دشمنی که این دارو با آن مبارزه می‌کند، آشنا شویم. گلوکوم که به دزد خاموش بینایی شهرت دارد، گروهی از بیماری‌های چشمی بوده که با آسیب پیشرونده به عصب بینایی مشخص می‌شود. این عصب مسئول انتقال اطلاعات تصویری از چشم به مغز است و آسیب به آن غیرقابل بازگشت است. 

در اکثر موارد، این تخریب به دلیل افزایش فشار مایع داخل چشم (زلالیه) رخ می‌دهد. فشار طبیعی چشم به حفظ شکل کروی آن کمک می‌کند، اما در صورتی که تعادل بین تولید و خروج این مایع به هم بخورد، فشار افزایش یافته و به رشته‌های ظریف عصب بینایی آسیب می‌رساند.

مکانیسم اثر قطره لاتانوپروست

این دارو عملکردی هوشمندانه دارد. در چشم ما، دو مسیر اصلی برای خروج مایع زلالیه وجود دارد: مسیر شبکه‌ی ترابکولار (مسیر اصلی) و مسیر یووااسکلرال (مسیر فرعی). در افراد مبتلا به گلوکوم با زاویه باز، مقاومت در مسیر اصلی افزایش می‌یابد. 

لاتانوپروست با تقلید از عملکرد پروستاگلاندین‌های طبیعی بدن، به گیرنده‌های خاصی در چشم متصل شده و منجر به شل شدن عضلات مژگانی و افزایش نفوذپذیری در مسیر یووااسکلرال می‌شود. 

این عمل، به زبان ساده، یک راه خروجی فرعی را باز و کارآمدتر می‌کند تا حجم بیشتری از مایع زلالیه از چشم خارج شود. نتیجه این فرآیند، کاهش موثر 20 تا 35 درصدی فشار داخل چشمی و برداشتن فشار از روی عصب بینایی است.

کاربردهای اصلی و موارد تجویز قطره لاتانوپروست 

تجویز این قطره چشمی عمدتاً برای دو وضعیت بالینی صورت می‌گیرد:

• گلوکوم اولیه با زاویه باز (POAG): این شایع‌ترین نوع گلوکوم است که در آن ساختار زاویه چشم برای خروج مایع، باز به نظر می‌رسد اما عملکرد درستی ندارد. لاتانوپروست اغلب به عنوان خط اول درمان در این بیماران به کار می‌رود.
• فشار بالای چشمی (Ocular Hypertension): در این حالت، فشار داخل چشم از محدوده طبیعی بالاتر است، اما هنوز هیچ نشانه‌ای از آسیب به عصب بینایی مشاهده نمی‌گردد. درمان در این مرحله با هدف پیشگیری از تبدیل شدن این وضعیت به گلوکوم کامل انجام می‌شود.

راهنمای گام به گام مصرف داروی لاتانوپروست 

برای به حداقل رساندن عوارض، رعایت نکات زیر در هنگام استفاده از این قطره چشمی الزامی است:

1. شستشوی دست‌ها: پیش از هر کاری، دستان خود را کاملاً با آب و صابون بشویید.
2. لنزهای تماسی: اگر از لنز تماسی استفاده می‌کنید، حتماً قبل از ریختن قطره آن‌ها را از چشم خارج کنید. برای قرار دادن مجدد لنزها، باید حداقل 15دقیقه صبر کنید. ماده نگهدارنده موجود در قطره می‌تواند توسط لنز نرم جذب شود.
3. آماده‌سازی قطره: درب بطری را باز کنید و مراقب باشید که نوک قطره‌چکان به هیچ سطحی، از جمله چشم، پلک یا انگشتان شما، تماس پیدا نکند تا از آلودگی جلوگیری گردد.
4. نحوه چکاندن: سر خود را به عقب خم کنید، پلک پایین را به آرامی به سمت پایین بکشید تا یک فضای کوچک کیسه‌مانند ایجاد شود. بطری را به صورت عمودی بالای چشم نگه داشته و یک قطره در این فضا بچکانید.
5. اقدام پس از چکاندن: بلافاصله پس از ریختن قطره، چشم خود را ببندید. با انگشت اشاره، گوشه داخلی چشم (نزدیک بینی) را به مدت یک تا دو دقیقه به آرامی فشار دهید. این تکنیک که انسداد مجرای اشکی نام دارد، از خروج سریع دارو از چشم و ورود آن به جریان خون جلوگیری کرده و باعث افزایش جذب موضعی و کاهش عوارض سیستمیک می‌شود.
6. فاصله با سایر داروها: اگر نیاز به استفاده از قطره چشمی دیگری دارید، بین مصرف لاتانوپروست و داروی دیگر حداقل 5 دقیقه فاصله زمانی را رعایت کنید.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله درمان خشکی چشم و راه های پیشگیری از  آن را نیز مطالعه نمایید.

عوارض جانبی از تغییر رنگ چشم تا رشد مژه‌ها

آگاهی از عوارض جانبی احتمالی، بخش مهمی از مدیریت درمان است. اگرچه بسیاری از افراد عارضه خاصی را تجربه نمی‌کنند، برخی تغییرات شایع هستند. جدول زیر به بررسی مهم‌ترین عوارض جانبی می‌پردازد.

تداخلات دارویی لاتانوپروست

مبحث تداخلات دارویی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که می‌تواند بر اثربخشی درمان تأثیر منفی گذاشته یا خطر بروز عوارض را افزایش دهد. همواره لیست کاملی از تمام داروهای مصرفی خود (شامل داروهای خوراکی، تزریقی و سایر قطره‌های چشمی) را در اختیار چشم‌پزشک خود قرار دهید.

استفاده همزمان از لاتانوپروست با برخی داروها باید با احتیاط یا تحت شرایط خاصی صورت گیرد. جدول زیر به مهم‌ترین این تداخلات اشاره می‌کند.

موارد احتیاط و هشدارهای این قطره

• بارداری و شیردهی: اطلاعات کافی در مورد ایمنی این دارو در دوران بارداری انسان وجود ندارد. مصرف آن تنها در صورتی مجاز است که منافع آن برای مادر، خطرات احتمالی برای جنین را توجیه کند. این دارو و متابولیت‌های آن می‌توانند وارد شیر مادر شوند، بنابراین در دوران شیردهی باید با احتیاط فراوان مصرف شود.
• التهاب داخل چشمی: در بیمارانی که سابقه التهاب داخل چشمی (یووئیت یا ایریت) دارند، باید با احتیاط مصرف شود.
• پس از جراحی: در بیمارانی که به تازگی جراحی چشمی داشته‌اند، به خصوص جراحی آب مروارید، باید در مورد زمان مناسب شروع مجدد دارو با جراح مشورت شود.

سخن پایانی

لاتانوپروست بی‌شک یک داروی کلیدی و موثر علیه گلوکوم و فشار بالای چشمی به شمار می‌رود که با مکانیسم عمل هدفمند خود، توانسته است کیفیت زندگی و سلامت بینایی میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تضمین کند. با این حال، دستیابی به موفقیت کامل درمانی، یک جاده دوطرفه است که یک سوی آن اثربخشی بالای دارو و سوی دیگر آن، دانش و مسئولیت‌پذیری بیمار قرار دارد. 

آگاهی کامل از نحوه صحیح مصرف، شناخت عوارض جانبی مهمی چون تغییر رنگ عنبیه و مدیریت هوشمندانه تداخلات دارویی، ارکان اصلی این مسئولیت‌پذیری هستند. هرگز در به اشتراک گذاشتن سوالات و نگرانی‌های خود با چشم‌پزشک تردید نکنید؛ چرا که این ارتباط مستمر، ضامن یک درمان ایمن، موثر و راهی مطمئن برای محافظت از حس گرانبهای بینایی شما در طولانی‌مدت خواهد بود. همچنین کپسول چشم اوژن یوروویتال را نیز ببینید.