عوارض قرص آپیکسابان در بیماران قلبی که باید قبل از مصرف بدانید!

• دسته بندی: اطلاعات دارویی / دانستنی های پزشکی

قرص آپیکسابان (Apixaban) چیست؟ اگر پزشک برایتان قرص آپیکسابان تجویز نموده، شاید اولین سوالتان این باشد که آیا این دارو خطرناک است؟ این دارو که برای جلوگیری از تشکیل لخته خون استفاده می‌شود، می‌تواند جان افراد زیادی را نجات دهد؛ اما مصرف اشتباه آن هم ممکن است عوارض جدی برای افراد به ویژه بیماران قلبی ایجاد کند. در این مقاله از مجله دکتر روغنی، اثرات، نحوه مصرف و هشدارهای مهم آپیکسابان را بررسی خواهیم کرد.

قرص آپیکسابان چیست و چگونه اثر می‌گذارد؟

قرص Apixaban یا لپیکسا به عنوان یک داروی ضد انعقاد از دسته‌ی مهارکننده‌های مستقیم فاکتور Xa، با جلوگیری از فعالیت فاکتور Xa آنزیمی کلیدی در فرایند لخته شدن خون از تشکیل لخته‌های خطرناک در رگ‌ها جلوگیری می‌کند. برخلاف داروهای قدیمی مانند وارفارین، آپیکسابان نیازی به آزمایش‌های مکرر خون ندارد و دوز آن معمولا ثابت است، که این ویژگی باعث راحتی بیشتر بیماران در مصرف روزانه می‌شود.

آپیکسابان برای پیشگیری از ترومبوز ورید عمقی (DVT)، آمبولی ریه (PE) و سکته مغزی ناشی از فیبریلاسیون دهلیزی (AF) تجویز می‌شود. همچنین در برخی بیماران پس از جراحی مفصل ران یا زانو برای پیشگیری از ایجاد لخته خون، استفاده می‌گردد.

این دارو با جذب با سرعت بالا از دستگاه گوارش و اثرگذاری ظرف چند ساعت، سطح پایداری از رقیق‌سازی خون ایجاد می‌نماید. با این وجود، قطع ناگهانی آن می‌تواند خطر تشکیل مجدد لخته را افزایش دهد؛ به همین دلیل، مصرف منظم طبق تجویز پزشک اهمیت زیادی دارد.

طریقه عملکرد آپیکسابان در بدن

به منظور درک بهتر عملکرد قرص آپیکسابان، باید بدانیم لخته شدن خون چگونه رخ می‌دهد. در بدن انسان، پروتئین‌هایی به نام فاکتورهای انعقادی وجود دارند که با همکاری یکدیگر موجب بسته شدن محل زخم و جلوگیری از خونریزی می‌شوند.

فاکتور Xa یکی از اصلی‌ترین این پروتئین‌هاست. آپیکسابان با مهار مستقیم فاکتور Xa، زنجیره واکنش‌های انعقادی را متوقف می‌نماید. در نهایت، فیبرین (پروتئین اصلی در ساختار لخته خون) تشکیل نمی‌شود و خطر انسداد عروق کاهش می‌یابد.

این عملکرد، آپیکسابان را به یکی از داروهای موثر و ایمن برای بیماران قلبی تبدیل نموده است؛ چرا که بدون نیاز به تنظیم مداوم دوز، تعادل دقیقی میان جلوگیری از لخته و خطر خونریزی ایجاد می‌نماید.

داروی آپیکسابان در چه مواردی مصرف می‌شود؟

قرص آپیکسابان (Apixaban) برای پیشگیری و درمان چند نوع لخته‌ی خونی در بدن استفاده می‌شود. پزشکان این دارو را اغلب برای بیمارانی تجویز می‌کنند که در معرض خطر بالای ترومبوز (DVT)، آمبولی ریه (PE) یا سکته مغزی ناشی از فیبریلاسیون دهلیزی (AF) هستند. در ادامه، مهم‌ترین کاربردهای آن را بررسی می‌کنیم:

پیشگیری از سکته مغزی در بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی

فیبریلاسیون دهلیزی (Atrial Fibrillation) نوعی بی‌نظمی در ضربان قلب است که سبب می‌شود خون در دهلیزها جمع شود و احتمال تشکیل لخته بالا برود. قرص آپیکسابان با مهار تشکیل این لخته‌ها، از حرکت آن‌ها به مغز و در نتیجه سکته مغزی یا آمبولی سیستمیک جلوگیری می‌نماید. این مورد، یکی از مهم‌ترین دلایل تجویز دارو توسط متخصص قلب است.

درمان و پیشگیری از ترومبوز ورید عمقی (DVT)

DVT زمانی رخ می‌دهد که لخته‌ای در سیاهرگ‌های عمقی پا ایجاد شود. اگر این لخته جدا شود و به ریه برسد، می‌تواند منجر به آمبولی ریه شود که وضعیت خطرناکی است. آپیکسابان به‌صورت مؤثر جلوی گسترش یا تشکیل لخته‌های جدید را گرفته و به بازگشت جریان طبیعی خون در پاها کمک می‌کند.

درمان آمبولی ریه (Pulmonary Embolism)

در این حالت، لخته‌ای که از سیاهرگ پا یا سایر نقاط بدن جدا شده، به ریه منتقل می‌گردد و مانع عبور جریان خون در بخشی از ریه می‌گردد. مصرف قرص آپیکسابان در این شرایط، خطر مرگ یا عوارض جدی تنفسی را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد.

پیشگیری از لخته خون پس از جراحی‌های ارتوپدی

پس از جراحی‌های بزرگ مانند تعویض مفصل ران یا زانو، احتمال ایجاد لخته خون در پا افزایش می‌یابد. پزشکان برای کاهش این خطر، مصرف کوتاه‌مدت قرص آپیکسابان را تجویز می‌نمایند تا از بروز DVT یا آمبولی جلوگیری شود.

کاربردهای خاص و موارد (Off-label)

در برخی موارد، پزشک ممکن است از آپیکسابان برای پیشگیری از لخته در بیماران بستری طولانی‌مدت یا دارای بیماری‌های مزمن استفاده کند. البته این تصمیم باید همواره با تایید پزشک متخصص و پس از ارزیابی دقیق خطر خونریزی انجام گیرد.

در مجموع، قرص آپیکسابان با کنترل دقیق فرآیند انعقاد، نقش چشمگیری در جلوگیری از لخته‌های خطرناک دارد و در بسیاری از پروتکل‌های درمانی مدرن جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است.

نحوه مصرف آپیکسابان و نکات مهم هنگام استفاده

مصرف قرص آپیکسابان باید کاملا طبق تجویز پزشک انجام گیرد؛ چرا که این دارو به طور مستقیم بر سیستم انعقاد خون اثر می‌گذارد. در ادامه، همه نکات مهم مربوط به مصرف صحیح آن را می‌خوانید:

دوز معمول و زمان مصرف

• در بزرگسالان معمولا 2.5 یا 5 میلی‌گرم، دو بار در روز.
• می‌توانید قرص آپیکسابان را با غذا یا بدون غذا میل نمایید.
• مصرف دارو باید هر روز در ساعات مشخص (مثلا صبح و عصر) انجام گیرد تا غلظت خونی آن ثابت بماند.
• قطع ناگهانی دارو بدون نظر پزشک ممنوع است؛ چرا که خطر لخته شدن ناگهانی خون را بالا می‌برد.

فراموشی مصرف یک نوبت

اگر یک دوز را فراموش کردید:

• به‌محض یادآوری، دوز فراموش‌شده را مصرف کنید.
• اگر نزدیک به زمان نوبت بعدی بود، دوز قبلی را حذف کنید و برنامه معمول را ادامه دهید.
• دوز دو برابر مصرف نکنید.

موارد منع مصرف قرص آپیکسابان

پیش از مصرف قرص آپیکسابان، در صورتی که هرکدام از موارد زیر را دارید حتما به پزشک اطلاع دهید:

• بارداری یا شیردهی
• بیماری‌های کلیوی یا کبدی شدید
• زخم معده یا خونریزی فعال در بدن
• سابقه سکته مغزی یا خونریزی مغزی
• مصرف هم‌زمان داروهای ضدالتهاب (مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن)

نکته مهم اینجاست که آپیکسابان با برخی داروهای ضد قارچ، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای HIV تداخل دارد. همواره پیش از شروع یا تغییر دارو، با پزشک خود مشورت کنید.

نحوه نگهداری قرص آپیکسابان چگونه است؟

• دور از دسترس کودکان قرار دهید.
• از رطوبت و نور مستقیم خورشید دور نگه دارید.
• دارو را در دمای اتاق (15 تا 30 درجه سانتی‌گراد) نگهداری کنید.

در صورت مصرف بیش از حد چه باید کرد؟

مصرف زیاد قرص آپیکسابان می‌تواند باعث خونریزی شدید داخلی شود. در چنین مواردی باید موارد زیر را رعایت کنید:

• سریعا به اورژانس مراجعه کنید.
• بسته دارو را همراه خود ببرید تا پزشک از دوز مصرفی مطلع شود.
• از انجام اقدامات خانگی بدون نظر پزشک خودداری کنید.

به منظور پیشگیری از فراموشی دارو، از یادآور موبایل یا باکس دارویی روزانه استفاده کنید. تنظیم یک روتین مشخص، اثربخشی درمان را بالا می‌برد و احتمال بروز لخته را به حداقل می‌رساند.

آشنایی با عوارض قرص Apixaban

بیشتر بیماران، آپیکسابان را بدون هیچ عارضه جدی مصرف می‌کنند؛ به‌شرط آنکه دارو دقیق، منظم و تحت نظر پزشک مصرف گیرد. هدف از درمان با این دارو، ایجاد تعادل بین پیشگیری از لخته و جلوگیری از خونریزی است و این تعادل فقط با نظارت تخصصی حفظ می‌شود.

تداخلات دارویی قرص آپیکسابان

یکی از نکات بسیار مهم در مصرف قرص آپیکسابان، توجه به داروهایی است که می‌توانند روی عملکرد آن اثر بگذارند. چون آپیکسابان به طور مستقیم روی سیستم انعقاد خون اثر دارد، مصرف هم‌زمان بعضی داروها می‌تواند منجر به افزایش خطر خونریزی یا کاهش اثر ضد‌لخته‌ای دارو شود.

تداخلات دارویی با قرص آپیکسابان مسئله‌ای بسیار جدی و غیرقابل‌چشم‌پوشی است. در حقیقت، حتی یک داروی ساده مانند ایبوپروفن می‌تواند اثر آن را تغییر دهد. بنابراین، همیشه فهرست تمام داروهایی را که مصرف می‌کنید همراه خود داشته باشید و در هر ویزیت پزشکی ارائه دهید. این کار ساده، از بروز بسیاری از خطرات جلوگیری می‌نماید.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله ویتامین K2 کلید سلامتی استخوان و قلب + معرفی قرص کلسیمر را نیز مطالعه نمایید.

هشدارهای پزشکان قبل از مصرف داروی آپیکسابان

پیش از آغاز درمان با قرص آپیکسابان، لازم است وضعیت سلامت عمومی، سابقه بیماری‌ها و داروهای مصرفی خود را با پزشک در میان بگذارید. رعایت این نکات به پزشک کمک می‌کند تا دوز مناسب و ایمن‌ترین شیوه درمان را برایتان انتخاب نماید.

بررسی سابقه بیماری‌ها

قبل از شروع مصرف، پزشک باید از شرایط زیر آگاه باشد:

• بیماری‌های کلیوی یا کبدی
• فشار خون بالا و کنترل‌نشده
• سابقه سکته مغزی یا آسیب مغزی
• اختلالات خونی ارثی (مثل هموفیلی)
• سابقه عمل جراحی بزرگ یا ضربه به بدن در ماه‌های اخیر
• وجود هر نوع خونریزی فعال یا مزمن (مثل زخم معده یا خونریزی لثه)

این اطلاعات مشخص می‌کند آیا مصرف آپیکسابان برای شما ایمن است یا خیر.

بارداری و شیردهی

مصرف قرص آپیکسابان در دوران بارداری یا شیردهی باید با دقت بسیار بالا انجام شود. هنوز مطالعات کافی درباره ایمنی کامل آن در این دوران وجود ندارد.

• در صورتی که باردار هستید یا قصد بارداری دارید، حتما پزشک را مطلع سازید.
• در دوران شیردهی، ممکن است پزشک داروی جایگزین با ایمنی بالاتر تجویز کند.

قبل از جراحی یا اقدامات دندان‌پزشکی

• اگر قرار است تحت هر نوع جراحی، کشیدن دندان یا بیوپسی قرار بگیرید، لازم است پزشک یا دندان‌پزشک را از مصرف آپیکسابان آگاه کنید.
• در این شرایط، اغلب دارو چند روز قبل از عمل قطع می‌شود تا خطر خونریزی کاهش یابد. تصمیم نهایی را همیشه پزشک می‌گیرد.

مراقبت از زخم‌ها و خونریزی‌های سطحی

در زمان مصرف قرص آپیکسابان ممکن است زخم‌های کوچک دیرتر بهبود پیدا کنند یا خونریزی لثه کمی طولانی‌تر شود.

• نگران نباشید، ولی در صورتی که خونریزی متوقف نشد، با پزشک تماس بگیرید.
• از مسواک نرم و تیغ برقی برای اصلاح استفاده کنید تا احتمال بریدگی کاهش یابد.

اطلاع به همه پزشک

• اگر هم‌زمان چند پزشک یا متخصص دارید (قلب، ارتوپد، دندان‌پزشک و ...)، حتما همه آن‌ها را از مصرف آپیکسابان مطلع نمایید.
• این کار از تجویز داروهای متداخل جلوگیری نموده و احتمال خونریزی را به حداقل می‌رساند.

نکته

مصرف قرص آپیکسابان بدون مشورت پزشک یا برای رقیق کردن خون به‌صورت خودسرانه می‌تواند بسیار خطرناک باشد. این دارو تنها باید برای کسانی که واقعا در معرض خطر لخته هستند استفاده شود، آن هم با تحت نظارت پزشک. برای خرید قرص پریفلکس پلاس کلیک کنید.

سخن پایانی

قرص آپیکسابان یکی از داروهای موثر در پیشگیری و درمان لخته‌های خون است که نقش چشمگیری در کاهش خطر سکته مغزی، ترومبوز و آمبولی ریه دارد. این دارو با مهار مستقیم فاکتور Xa جریان خون را ایمن نگه می‌دارد و به بیماران قلبی و افرادی که تحت جراحی‌های ارتوپدی قرار گرفته‌اند، آرامش خاطر می‌دهد.

جهت رسیدن به حداکثر اثر درمانی و حداقل خطر عوارض، رعایت چند نکته حیاتی ضروری است:

• توجه به تداخلات دارویی و مکمل‌ها
• رعایت نکات ایمنی قبل از جراحی، در دوران بارداری و شیردهی
• مصرف دقیق و منظم قرص آپیکسابان طبق دستور پزشک

با رعایت این دستورالعمل‌ها، می‌توان از فواید آپیکسابان به‌صورت ایمن بهره برد و خطر عوارض جدی را به حداقل رساند. به عبارت ساده، آپیکسابان یک داروی محافظتی مهم برای قلب و عروق است که تنها باید تحت نظر پزشک مصرف شود.

منبع: actoverco