نکات دارویی در درمان رفلاکس معده

• دسته بندی: اطلاعات دارویی / دانستنی های پزشکی

سوزش سر دل یا رفلاکس معده یکی از بیماری‌های نه چندان پیچیده‌ی گوارشی است که می‌تواند مشکلات بسیاری را برای بیمار ایجاد کند.

رفلاکس معده

آنچه در این مقاله می‌خوانیم:

1. رفلاکس معده چیست؟
2. علائم رفلاکس معده چیست؟
3. بهترین داروی رفلاکس معده چیست؟
4. سخن پایانی

1. رفلاکس معده چیست؟

رفلاکس معده (GERD) یکی از بیماری های شایع دستگاه گوارشی است که بر حلقه عضلانی تأثیر می‌گذارد که بین مری و معده قرار دارد. برای معرفی مفهوم رفلاکس معده لازم است فرآیند آن را برایتان توضیح دهیم. در قسمت فوقانی معده جایی که محل اتصال مری به معده است، دریچه‌ای قرار دارد که در حالت معمول بسته است و زمانی باز می‌شود که غذا از مری به معده می‌آید.

این دریچه را عضله تنگ‌کننده پایینی مری می‌گویند که در افراد مبتلا به ریفلاکس معده عملکرد درستی ندارد. یعنی یا دریچه کامل بسته نمی‌شود یا اینکه گاهی بی‌موقع باز می‌شود و نتیجه‌اش بازگشت محتویات معده به مری است. وجود آنزیم‌ها و اسیدی بودن محتویات معده به‌ مرور زمان به جداره مری آسیب می‌رساند و فرد به بیماری ریفلاکس معده مبتلا می‌شود.

2. علائم رفلاکس معده چیست؟

1. نفخ و آروغ
2. سرفه خشک
3. بوی بدن دهان
4. سوءهاضمه و اختلال در گوارش غذا
5. گرفتگی صدا و تحریک تارهای صوتی
6. آخرین وعده غذایی از معده به دهان بر می‌گردد.
7. احساس سیری حتی اگر چند ساعت از آخرین وعده غذایی گذشته باشد.
8. ترش کردن تا جایی که بیمار طعم تلخی یا ترشی در دهان و گلو می‌کند.

3. بهترین داروی رفلاکس معده چیست؟

داروهای رفلاکس معده به 2 دسته بدون نسخه (OTC) و تجویزی تقسیم می‌شوند. معمولا پزشک توصیه می‌کند که ابتدا تغییر سبک زندگی و داروهای بدون نسخه را امتحان کنید. اگر در عرض چند هفته بهبودی اتفاق نیفتد، پزشک ممکن است داروهای تجویزی را پیشنهاد دهد که قوی‌تر هستند.

به‌ طور کلی، از آنتی‌اسیدها، مسدودکننده‌های هیستامین (H2) و مهارکننده‌های پمپ پروتون برای درمان رفلاکس معده استفاده می‌شود. آنتی‌اسیدها را می‌توانید بدون نسخه تهیه کنید، اما مسدودکننده‌های هیستامین و مهارکننده‌های پمپ پروتون در 2 نوع بدون نسخه و نیازمند نسخه پزشک تولید می‌شوند.

1) آنتی‌اسیدها

آنتی‌اسیدها مثل آلومینیوم ام جی به خنثی کردن اسید معده کمک می‌کنند، اما نمی‌توانند به تنهایی التهاب و آسیب‌دیدگی مری را برطرف کنند. آنتی‌اسیدها معمولا برای اکثر افراد بی‌خطر هستند. با این حال، افراد مبتلا به شرایط پزشکی خاص باید قبل از مصرف آن‌ها با پزشک خود صحبت کنند. به عنوان مثال، در نارسایی قلبی ممکن است برای کمک به کاهش تجمع مایعات به محدودیت دریافت سدیم (نمک) نیاز باشد. آنتی‌اسیدها اغلب حاوی مقدار زیادی سدیم هستند. بنابراین، این بیماران باید نظر پزشک را درباره مصرف آن‌ها جویا شوند.

- تداخلات دارویی آنتی‌اسیدها

آنتی‌اسیدها می‌توانند با عملکرد سایر داروها تداخل داشته باشند. اگر از داروی دیگری استفاده می‌کنید، قبل از مصرف آنتی‌اسید با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

بعضی از آنتی‌اسیدها حاوی آسپرین هستند. به دلیل وجود گزارش‌هایی مبنی بر خونریزی در اثر مصرف آنتی‌اسیدهای حاوی آسپرین، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) در سال 2016 یک هشدار ایمنی درباره این محصولات صادر کرد.

اگر داروی دیگری مصرف می‌کنید که خطر خونریزی را افزایش می‌دهد (مانند داروی ضدانعقاد یا ضدپلاکت)، نباید از آنتی‌اسیدهای حاوی آسپرین استفاده کنید. همچنین اگر به زخم معده یا اختلالات خونریزی مبتلا هستید، سن شما بیشتر از 60 سال است یا الکل می‌نوشید، لازم است قبل از مصرف آنتی‌اسید با پزشک مشورت کنید.

2) مسدودکننده‌های H2

یک ماده شیمیایی به نام هیستامین سلول‌های معده را تحریک می‌کند که اسید هیدروکلریک بسازند. تولید بیش از حد این اسید می‌تواند باعث GERD شود. مسدودکننده‌های H2 (آنتاگونیست‌های گیرنده H2) به گیرنده‌های هیستامین در معده متصل می‌شوند و تولید اسید را کاهش می‌دهند. در نتیجه، علائم رفلاکس معده بهبود می‌یابد. مسدودکننده‌های H2 به سرعت آنتی‌اسیدها عمل نمی‌کنند، اما اثر آن‌ها برای مدت طولانی‌تری باقی می‌ماند و ممکن است تولید اسید را تا 12 ساعت کاهش دهند. از این داروها می‌توان به سایمتیدین، نیزاتیدین و فاموتیدین اشاره کرد.

- تداخلات دارویی مسدودکننده‌های H2

مسدودکننده‌های H2 می‌توانند با سایر داروها تداخل داشته باشند. به عنوان مثال، سایمتیدین ممکن است اثربخشی داروهای مُسکن را تغییر و متابولیسم داروی وارفارین (رقیق‌کننده خون) را کاهش دهد.نحوه مصرف داروی کلیدینیوم سیمسدودکننده‌های H2 می‌توانند با سایر داروها تداخل داشته باشند. به عنوان مثال، سایمتیدین ممکن است اثربخشی داروهای مُسکن را تغییر و متابولیسم داروی وارفارین (رقیق‌کننده خون) را کاهش دهد.

3) مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPI)

مهارکننده‌های پمپ پروتون مثل امپرازول، لانزوپرازول، پنتوپرازول، رابپرازول و دکس‌لانسوپرازول از مسدوکننده‌های H2 قوی‌تر هستند. این داروها تولید اسید معده را کاهش می‌دهند و مری را التیام می‌بخشند. بعضی از مهارکننده‌های پمپ پروتون را می‌توانید بدون نسخه تهیه کنید، اما توصیه می‌شود بدون مشورت با پزشک بیش از 14 روز از آن‌ها استفاده نکنید. نیاز به استفاده از این‌ داروها برای مدت طولانی ممکن است نشان‌دهنده این باشد که علائم شما به یک مشکل جدی‌تر مربوط است.

- تداخلات دارویی مهارکننده‌های پمپ پروتون

داروهای PPI می‌توانند با بسیاری از داروها تداخل داشته باشند و عملکرد آن‌ها را تغییر دهند. همه مهارکننده‌های پمپ پروتون تداخلات دارویی یکسانی ندارند. اگر از داروی خاصی استفاده می‌کنید، قبل از مصرف PPI با پزشک مشورت کنید.

4) شربت های ضد اسیدی

آنتی‌اسیدها داروی قوی برای برطرف کردن سوزش معده هستند که در ادامه، برخی از آنها را برایتان می‌آوریم:

1. آلومینیوم هیدروکساید
2. آلومینیوم ام جی اس
3. منیزیم هیدروکساید
4. آلومینیوم و منیزیم هیدروکساید
5. سایمتیکون
6. کربنات کلسیم
7. بیکربنات سدیم

اما مصرف مداوم این شربت‌های ضداسیدی توصیه نمی‌شود، چراکه ممکن است عوارض جانبی داشته‌باشد؛ مثل آلومینیوم هیدروکساید که باعث یبوست می‌شود یا مصرف مداوم آنتی‌اسید که باعث اختلال در کلیه‌ها می‌شود. آنتی‌اسیدهایی که بدون نسخه هم قابل خریداری هستند و به شکل شربت و قرص عرضه می‌شوند:

1. الکا سلتزر (Alka-Seltzer)
2. گاویسکون (Gaviscon)
3. میلانتا (Mylanta)
4. رولاید (Rolaids)
5. تامز (TUMS)

4. سخن پایانی

وقتی به رفلاکس معده مبتلا می‌شوید، اسید و محتویات معده به سمت مری برمی گردد و باعث سوزش سر دل، احساس ناراحتی در قفسه سینه، مشکل در بلع، سرفه، التهاب تارهای صوتی و آسم می‌شود. پیروی از رژیم غذایی مناسب، حفظ وزن در محدوده طبیعی و بالا آوردن سر هنگام خواب به کنترل علائم رفلاکس کمک می‌کند، اما گاهی اوقات این اقدامات کافی نیستند و به دارو درمانی نیاز است.