وقتی صحبت از یائسگی به میان می‌آید، اغلب فکر ما به تغییرات هورمونی زنان در دوران میانسالی جلب می‌شود. با این حال، مردان نیز در طول زندگی خود با تحولات مشابهی مواجه می‌شوند که به آن یائسگی مردانه یا آندروپوز گفته می‌شود. این پدیده که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، اما کاملاً واقعی است و می‌تواند تاثیرات عمیقی بر جنبه‌های جسمی، روانی و جنسی زندگی مردان داشته باشد. در این مقاله از دکتر روغنی، قصد داریم به طور کامل به موضوع آندروپوز پرداخته و علائم، دلایل وقوع، روش‌های شناسایی، درمان‌های دارویی و طبیعی و همچنین راهکارهای مناسب برای بهبود کیفیت زندگی در این دوران را مورد بررسی قرار دهیم.
یائسگی مردانه حالتی بود که در آن میزان هورمون تستوسترون در بدن آقایان به‌طور تدریجی کاهش پیدا می‌کند. این روند در اغلب موارد پس از 40 سالگی شروع شده و ممکن است با علائمی نظیر احساس خستگی، کاهش میل جنسی، افسردگی و تغییرات جسمی همراه باشد. برخلاف یائسگی در زنان که به طور ناگهانی رخ می‌دهد، افت تستوسترون در مردان به صورت آهسته و پیوسته اتفاق می‌افتد، از این‌رو بسیاری از مردان این تغییرات را نادیده می‌گیرند.
آقایان ممکن است دچار احساس ضعف عمومی، کمبود انرژی و خستگی مداوم در بدن شوند که این موضوع بر فعالیت‌های روزانه آن‌ها اثرات منفی می‌گذارد.
یکی از بارزترین نشانه‌های یائسگی مردانه، کاهش میل جنسی و بروز اختلالاتی مانند مشکلات نعوظ یا عدم رضایت از روابط جنسی است.
مردان نیز همچون زنان در معرض کاهش تراکم استخوانی قرار دارند که می‌تواند منجر به بالا رفتن خطر شکستگی‌ها شود.
اختلالات خواب نظیر بی‌خوابی یا خواب آشفته از دیگر علائم رایج آندروپوز به شمار می‌آید.
نوسانات هورمونی می‌توانند موجب بروز افسردگی، استرس، اضطراب، تحریک‌پذیری یا نوسانات شدید در خلق و خو شوند.
کاهش سطح تستوسترون موجب تحلیل رفتن عضلات و بالا رفتن نسبت چربی به عضله در بدن می‌شود.
افراد مبتلا به آندروپوز ممکن است با مشکلات شناختی نظیر کاهش تمرکز یا فراموشی مواجه شوند.
از حدود 30 سالگی به بعد، سطح تستوسترون به طور سالانه حدود ۱٪ کاهش می‌یابد. این کاهش تدریجی هورمون به عنوان یکی از دلایل اصلی بروز یائسگی مردانه شناخته می‌شود.
بیماری‌هایی مانند دیابت، مشکلات قلبی، فشار خون بالا و اختلالات تیروئیدی می‌توانند به کاهش تستوسترون کمک کرده و نیاز به مراقبت‌های ویژه پزشکی دارند.
عواملی نظیر چاقی، کم‌تحرکی، رژیم غذایی نامناسب، و مصرف مواد مضری مانند الکل و سیگار می‌توانند روند کاهش تستوسترون را تسریع کرده و تاثیرات منفی بیشتری بر سلامت هورمونی فرد داشته باشند.
استرس و اضطراب طولانی‌مدت می‌تواند منجر به بال رفتن سطح هورمون کورتیزول در بدن شود که این خود می‌تواند ترشح تستوسترون را مهار نموده و به مشکلات هورمونی دامن بزند.
همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله کیست مویی چیست و راه های درمان آن را نیز مطالعه نمایید.
پزشک متخصص به منظور ارزیابی احتمال آندروپوز ابتدا از بیمار درباره علائم جسمی و روانی سوالاتی می‌پرسد. این نشانه‌ها ممکن است شامل کاهش میل جنسی، خستگی مزمن، افسردگی یا تغییرات فیزیکی مانند کاهش حجم عضلات باشد.
جهت اندازه‌گیری دقیق میزان تستوسترون در بدن، آزمایش خون صبحگاهی توصیه می‌گردد. این آزمایش می‌تواند سطح تستوسترون کل و آزاد را بررسی نموده و اطلاعات دقیقی از وضعیت هورمونی بدن فراهم نماید.
به منظور داشتن تشخیص دقیق‌تر و کامل‌تر، بررسی سطح هورمون‌های دیگر نظیر LH (هورمون محرک لوتئینیزه‌کننده)، FSH (هورمون تحریک‌کننده فولیکول)، پرولاکتین و تیروئید نیز ضروری است. این آزمایش‌ها می‌توانند به تشخیص سایر اختلالات هورمونی که ممکن است با آندروپوز اشتباه گرفته شوند، کمک نمایند.
اصلاح سبک زندگی
استفاده از منابع پروتئینی کم‌چرب مانند ماهی، گوشت بدون چربی، تخم‌مرغ و همچنین سبزیجات برگ‌سبز، میوه‌ها و مغزها
پرهیز از مصرف مواد شیرین، غذاهای فرآوری‌شده و چربی‌های ناسالم
انجام تمرینات مقاومتی برای تحریک تولید طبیعی تستوسترون
فعالیت‌هایی اعم از دویدن، پیاده‌روی یا شنا برای تقویت انرژی و بهبود وضعیت روحی
خواب 7 تا 8 ساعت در شب برای تنظیم هورمون‌ها و حفظ سلامت جسمی ضروری است
انجام تکنیک‌هایی چون یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق و مشارکت در فعالیت‌های هنری می‌تواند به کاهش استرس کمک نماید.
مکمل‌های طبیعی برای افزایش تستوسترون
کمبود زینک ممکن است باعث کاهش سطح تستوسترون شود. مصرف منابع غذایی غنی از زینک مانند تخم‌مرغ، گوشت قرمز و عدس می‌تواند مفید باشد.
بالا بردن سطح ویتامین D با افزایش تستوسترون ارتباط دارد. نور خورشید و مکمل‌ها می‌توانند این نیاز را تامین کنند.
این گیاه دارویی که در طب آیورودا شناخته شده است، به کاهش استرس و افزایش سطح تستوسترون کمک می‌نماید.
جینسینگ می‌تواند عملکرد جنسی را بهبود بخشد و انرژی بدن را بالا ببرد.
درمان هورمونی جایگزین (TRT)
در مواردی که کاهش شدید تستوسترون وجود داشته باشد و علائم مزمن و حاد باشند، پزشک ممکن است درمان جایگزینی تستوسترون (TRT) را توصیه کند.
روش‌های مختلف درمان TRT:
نکات ضروری:
|
ویژگی |
یائسگی زنان |
یائسگی مردانه |
|
زمان شروع |
حدود 45 تا 55 سالگی |
از 30 سالگی به بعد |
|
تغییر هورمونی |
ناگهانی و کامل |
تدریجی و جزئی |
|
علائم |
جسمی و روانی |
عمدتاً روانی و جنسی |
|
تشخیص |
واضح‌تر |
نیاز به آزمایش دارد |
|
باروری |
قطع کامل |
ممکن است حفظ شود |
در نهایت، یائسگی مردانه یکی از واقعیت‌های طبیعی است که بسیاری از مردان در دوران میانسالی با آن روبه‌رو می‌شوند. با دارا بودن اطلاعات کافی و مورد نیاز در مورد علائم این مرحله، تغییرات در سبک زندگی، تغذیه سالم، کنترل استرس و در صورت نیاز استفاده از درمان‌های دارویی، می‌توان این دوران را به شکلی مؤثر پشت سر گذاشت. چنانچه احساس می‌کنید سطح انرژی شما کاهش یافته، دچار نوسانات خلقی شده‌اید یا مشکلاتی در زمینه جنسی دارید، توصیه می‌شود که با یک پزشک متخصص غدد یا اورولوژیست مشورت نمایید. تشخیص درست و به موقع و انتخاب درمان درست و صحیح می‌تواند به حفظ کیفیت زندگی شما در این دوره کمک کند. همچنین قرص ایمیونیس را نیز ببینید.
آیا یائسگی مردانه بر تمام افراد تاثیر می‌گذارد؟
نه، شدت علائم در افراد مختلف تفاوت دارد و برخی ممکن است تغییرات را اصلاً احساس نکنند.
آیا درمان یائسگی مردانه کاملاً مؤثر است؟
درمان‌ها می‌توانند علائم را تسکین دهند، اما کاهش سطح تستوسترون جزء فرایند طبیعی پیری است.
آیا درمان‌های هورمونی خطرات خاصی دارند؟
در صورتی که تحت نظر پزشک و با نظارت منظم انجام شود، درمان‌های هورمونی معمولاً بی‌خطر و مؤثر خواهند بود.
آیا مکمل‌های گیاهی می‌توانند جایگزین دارو شوند؟
در موارد خفیف ممکن است مفید باشند، اما در شرایط شدید در اغلب موارد کافی نیستند.
0 دیدگاه