فیبروز کبدی و راه‌های درمان و پیشگیری آن

• دسته بندی: دانستنی های پزشکی

کبد ارگانی است که وظایف متعددی در بدن دارد. بنابراین اختلال در عملکرد و یا آسیب به آن می‌تواند هزینه‌های سنگینی برای بدن به همراه داشته باشد.

فیبروز کبدی

آنچه در این مقاله می‌خوانیم:

1. فیبروز کبدی چیست؟
2. علائم فیبروز کبد چیست؟
3. راه‌های درمان فیبروز کبدی
4. راه‌های پیشگیری فیبروز کبدی
5. سخن پایانی

1. فیبروز کبدی چیست؟

فیبروز کبد به زخم‌‌هایی گفته می‌شود که در بافت سالم این عضو ایجاد می‌شوند. این زخم‌ها به طور مکرر و در طول زمان بروز می‌کنند. با بروز آسیب سلول‌های کبدی قادر به بازسازی خود هستند، این بازسازی می‌تواند باعث زخم‌های اسکار ( Scar) شوند. زخم‌های اسکار، زخم‌هایی هستند که پس از ترمیم آسیب جایگزین بافت سالم کبد می‌شوند. آنها باعث تجمع پروتئین‌های اضافی مانند کلاژن و گلیکوپروتئین‌ها در کبد می‌شوند،به همین دلیل سلول‌های کبدی عملکرد خود را از دست می‌دهند.

2. علائم فیبروز کبد چیست؟

از شایع‌ترین علائم فیبروز کبد در مراحل پیشرفته بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. استفراغ
2. ادرار تیره
3. حالت تهوع
4. کاهش اشتها
5. اختلالات خواب
6. مشکلات حافظه
7. کاهش وزن بی‌دلیل
8. خارش‌های پوستی شدید
9. احساس خستگی و ضعف
10. آب آوردن شکم (آسیت، Ascites)
11. یرقان (زردی پوست و سفیدی چشم)
12. دردهای شکمی در ناحیه فوقانی و راست آن
13. بیمار به راحتی دچار خونریزی و کبودی می‌شود.
14. حساسیت به داروها و عوارض جانبی آنها افزایش پیدا می‌کند.
15. تجمع مایعات در قسمت‌های تحتانی پا، ساق، مچ یا قوزک که از آن به عنوان ادم (Edema) نیز یاد می‌شود.

3. راه‌های درمان فیبروز کبدی

بهترین راهکار درمانی برای فیبروز کبدی، برطرف کردن عامل به‌وجودآورنده آن است. درمان موفقیت‌آمیز عامل فیبروز کبدی، با درجات خفیف تا متوسط، حتی می‌تواند بیشتر آسیب‌های ناشی از این بیماری را جبران کند. پزشک به‌محض تشخیص علت زمینه‌ای فیبروز کبدی، برنامه درمانی خاصی را به فرد پیشنهاد می‌کند. از جمله رایج‌ترین روش‌های درمانی می‌توان به این موارد اشاره کرد:

1. کاهش مصرف نمک
2. برداشتن و یا برطرف کردن انسداد مجاری صفراوی
3. مصرف ویتامین E برای بهبود استئاتوهپاتیت غیرالکلی
4. قطع مصرف داروهایی که باعث فیبروز کبدی می‌شوند
5. استفاده از داروهای ضدویروس برای درمان هپاتیت ویروسی مزمن
6. مصرف داروهایی که فعالیت سیستم ایمنی بدن را کاهش می‌دهند
7. مصرف داروهایی که سبب حذف فلزات سنگین مانند آهن و مس از بدن می‌شوند
8. قطع مصرف الکل و استفاده از درمان‌های حمایتی (supportive therapies) برای کمک به این رویه در درازمدت
9. درمان کبد چرب غیرالکلی و استئاتوهپاتیت غیرالکلی به کمک یک رژیم غذایی متعادل، کاهش 7 درصد وزن بدن طی یک سال و کنترل سطح تری گلیسرید، کلسترول و قند خون

4. راه‌های پیشگیری فیبروز کبدی

یکی از بهترین روش‌های پیشگیری از این بیماری داشتن سبک زندگی سالم است. با سالم‌خواری و داشتن رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات، غلات سبوس‌دار، خوراکی‌های پروتئینی و البته ورزش و کنترل وزن می‌توان از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد یا روند پیشروی آن را کاهش داد. داروهایی مثل آنتی فیبروتیک هم هستند که به تجویز پزشک می‌توانید برای به حداقل رساندن احتمال زخم کبدی مصرف کنید.

1) رعایت تعادل در رژیم غذایی

غذاها را از همه گروه‌های غذایی، شامل غلات، میوه‌ها و سبزیجات، گوشت و حبوبات، لبنیات و چربی‌های مفید انتخاب کنید.

2) مصرف غذاهای پر پروتئین

غذاهای پر پروتئین را در اولویت قرار دهید و منابع پروتئینی گیاهی و حیوانی را در رژیم غذایی خود بگنجانید. افزودن پروتئین به هر وعده غذایی و میان وعده می‌تواند مصرف کلی پروتئین شما را افزایش دهد، به جلوگیری از از دست دادن عضلات کمک کند و مانع از سوءتغذیه شود.

5. سخن پایانی

تغییر سبک زندگی و انجام معاینات پزشکی منظم می‌توانند به افرادی که در معرض خطر ابتلا به فیبروز کبدی هستند، کمک به‌سزایی کنند. تشخیص زودهنگام این بیماری نقش مهمی در جلوگیری از پیشرفت و تبدیل آن به شرایط شدیدتری مانند سیروز کبدی دارد. آسیب ناشی از فیبروز کبدی درصورتی که عامل به‌وجودآورنده آن از بین برود، برگشت‌پذیر است.