توصیه های مهم دارویی در مصرف آمپول HCG

• دسته بندی: اطلاعات دارویی

اگر تحت درمان های باروری با HCG هستید، ممکن است حاملگی های چند قلو (مثلاً دوقلو یا بیشتر) رخ دهد. این حالت می تواند خطر عوارض را افزایش دهد و نیاز به نظارت دقیق در طول بارداری دارد.

 آمپول HCG

آنچه در این مقاله می‌خوانیم:

1. آمپول hCG چیست و چه تاثیری در بارداری دارد؟
2. نحوه ترشح هورمون hCG در بارداری
3. آمپول hCG در چه زمانی استفاده می شود؟
4. آمپول hCG و بارداری
5. تزریق آمپول hCG برای چه کسانی مناسب نیست؟
6. خطرات و عوارض آمپول hCG چیست؟
7. موارد مصرف هاش سی جی
8. سخن پایانی

1. آمپول hCG چیست و چه تاثیری در بارداری دارد؟

هورمون hCG یا گنادوتروپین جفتی انسانی، از جمله هورمون‌های مهم در بدن زنان است که به‌طور طبیعی، از غده‌ی هیپوفیز در مغز ترشح شده و همچون هورمون‌های جنسی استروژن و پروژسترون، سطوح آن طی زمان‌های مختلف تغییر می‌کند. از آن‌جایی که این هورمون معمولاً توسط جفت تولید می‌شود، یک هورمون مخصوص بارداری به حساب می‌آید و باعث تکامل و تحریک تخمک‌گذاری می‌شود، همچنین نقش اثرگذاری در گذراندن موفقیت‌آمیز دوران بارداری دارد.

گنادوتروپین کوریونی انسانی (Human chorionic gonadotropin) با کمک به افزایش تولید پروژسترون در دوران حاملگی زنان، به حمایت و پشتیبانی از بارداری می‌پردازد. از طرفی با وجود ترشح طبیعی این هورمون در دوران بارداری، گاهی به‌طور مستقل نیز از آن برای تحریک تخمک‌گذاری، درمان مشکلات باروری (مانند IVF) و سلامت استفاده می‌شود که این کار توسط آمپول hCG صورت می‌گیرد.

 لازم به ذکر است که با سپری شدن روزهای نخست بارداری، ضمن انجام آزمایش‌های مخصوص می‌توان تغییرات سطح اچ سی جی را در خون و نمونه ادرار مشاهده کرد. بدین صورت که حدود 11 روز بعد از لقاح با آزمایش خون و حدود 12 تا 14 روز بعد با آزمایش ادرار نتیجه بارداری مشخص خواهد شد.

2. نحوه ترشح هورمون hCG در بارداری

این داروی هورمونی که به عنوان آمپول گنارکس نیز شناخته شده؛ به‌عنوان یک هورمون پروتئینی، با شروع رشد جنین به دستور جفت تولید می‌شود تا در طول بارداری و به‌ویژه هفته‌های اول آن، ضمن کمک به ترشح پروژسترون از بروز قاعدگی جلوگیری کند. با گذشت زمان، سطح hCG بیشتر می‌شود؛ تا جایی که در طول ۱۰ هفته نخست بارداری، طی هر ۴۸ یا ۷۲ ساعت میزان آن به دو برابر افزایش می‌یابد.

در طول مصرف hCG باید علاوه بر کنترل غلظت سرمی استروژن و انجام آزمایشات اولتراسوند، درصورت عدم قاعدگی آزمایش بارداری انجام داد. لازم به ذکر است که چکاپ منظم توسط پزشک در طول درمان hCG و ثبت روزانه درجه حرارت بدن ضرورت دارد.

3. آمپول hCG در چه زمانی استفاده می شود؟

از جمله موارد استفاده از آمپول hCG می‌توان شرایط زیر را نام برد:

1. تشخیص کم‌کاری غدد جنسی آقایان
2. تحریک تخمک‌گذاری در روش‌های IVF یا IUI
3. مقابله با مشکلاتی همچون کیست تخمدان، سقط جنین و...
4. تشخیص و درمان کریپتورکیدیسم (نهان‌بیضگی) در پسران نابالغ
5. درمان ناباروری با عامل زنانه و بهبود عملکرد پایین هیپوفیز در مردان

4. آمپول hCG و بارداری

این دارو با عملکردی مشابه هورمون لوتئینه‌کننده (LH) موجب رشد طبیعی فولیکول‌ها، تحریک تخمدان و وقوع تخمک‌گذاری (همچنین افزایش تولید آندروژن توسط بیضه در مردان) می‌شود. این دارو که حدود ۳۲ تا ۳۶ ساعت بعد از تزریق می‌تواند باعث تخمک‌گذاری در خانم شود، نیمه عمری دومرحله‌ای (۱۱ و ۲۳ ساعت) دارد و معمولاً ۱۰ تا ۱۲ درصد از آن با گذشت ۲۴ ساعت، از طریق کلیه‌ها دفع می‌گردد.

درواقع، هورمون LH یک ماده شیمیایی تولیدشده توسط هیپوفیز است که به‌طور طبیعی باعث تحریک تخمک‌گذاری می‌گردد و از این رو، در روش درمانی آی وی اف نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین تزریق آمپول اچ سی جی در کنار مصرف داروهایی مانند اوروفولیتروپین (Bravelle) و منوترپین‌ها (منوپور)، به درمان نازایی و تقویت قدرت باروری زنان کمک می‌کند.

5. تزریق آمپول hCG برای چه کسانی مناسب نیست؟

باید دانست که همه افراد کاندیدای مناسبی برای تزریق آمپول نیستند و این دارو نباید به گروه‌های زیر –جز در شرایط ویژه و با دستور پزشک– تجویز شود:

1. بیماران کلیوی
2. مبتلایان به بیماری صرع
3. افراد مبتلا به بیماری آسم
4. افراد دارای آلرژی به hCG
5. تجربه هرگونه حساسیت دارویی
6. خانم‌های باردار یا مشکوک به بارداری
7. افراد دارای برخی اختلالات هورمونی
8. بیماران دارای مشکل خون‌ریزی رحمی
9. افراد دارای انواع بیماری‌های قلبی و عروقی
10. بیماران دارای اختلال در عملکرد تیروئید یا غدد فوق کلیه
11. افراد دارای انواع سرطان‌های وابسته به آندروژن مخصوصاً سرطان تخمدان، پستان، رحم، پروستات، هیپوتالاموس و هیپوفیز

6. خطرات و عوارض آمپول hCG چیست؟

باید توجه کرد که مصرف هورمون hCG در مواردی نظیر وجود تومور رحم، تومور هیپوفیز، خونریزی بدون علت واژینال، ترومبوفلبیت فعال، کیست تخمدان (غیر از PCOS)، بلوغ زودرس حین درمان کریپتورکیدیسم (cryptorchidism)، کارسینومای پروستات و... توصیه نمی‌شود. همچنین تجویز آن برای بیماران قلبی، کلیوی، مبتلایان به میگرن، آسم و صرع می‌بایست با احتیاط صورت گیرد.

هورمون HCG در صورت مصرف همزمان با سایر منوتروپین‌ها باعث خطر حاملگی چندقلو و زایمان زودرس می‌شود و درصورت استفاده همراه با دیگر ترکیبات تحریک تخمدان نیز می‌تواند خطر عوارض ترومبوآمبولیک را به دنبال داشته باشد. از دیگر خطرات و عوارض این آمپول عبارتند از:

1. خستگی
2. بروز سردرد
3. تغییرات خلق و خو
4. احساس افسردگی
5. افزایش تحریک‌پذیری
6. سرطان تخمدان در مواردی بسیار معدود
7. بروز سندرم تحریک بیش‌ازحد تخمدان (OHSS)
8. احساس درد به‌ویژه دردهای ناگهانی زیر شکم
9. بروز واکنش‌های حساسیتی (امکان شناسایی پیش از تزریق به کمک تست پوستی)

7. موارد مصرف هاش سی جی

درمان های باروری:

HCG می تواند برای تحریک تخمک گذاری در زنانی که تحت تکنیک های کمک باروری مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) هستند، استفاده شود.

هیپوگنادیسم:

 HCG ممکن است در مردان با سطح تستوسترون پایین برای تحریک تولید تستوسترون استفاده شود.

کریپتورکیدیسم:

HCG را می توان در درمان بیضه های نزول نکرده در پسران جوان استفاده کرد.

کاهش وزن (استفاده بدون برچسب):

 اگرچه تایید نشده است، اما HCG برای کاهش وزن اغلب همراه با رژیم های غذایی بسیار کم کالری استفاده شده است.

 با این حال، اثربخشی و ایمنی آن برای اهداف کاهش وزن بحث برانگیز است و توسط شواهد علمی پشتیبانی نمی شود.

8. سخن پایانی

1.  HCG فقط باید تحت راهنمایی و نظارت یک متخصص استفاده شود.
2. در برخی موارد، استفاده از HCG می تواند منجر به سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) شود، وضعیتی که با بزرگ شدن تخمدان ها و تجمع مایع در شکم مشخص می شود.
3. اگر علائمی مانند درد شدید لگن، تورم شکم یا تنگی نفس را تجربه کردید، به پزشک مراجعه کنید.
4. HCG نباید برای کاهش وزن استفاده شود. استفاده از آن برای این منظور تایید نشده است و می تواند به طور بالقوه مضر باشد.
5. استفاده از HCG در دوران بارداری (به غیر از اهداف پزشکی) توصیه نمی شود، زیرا ممکن است در تعادل طبیعی هورمونی اختلال ایجاد کند.